COVID-19 en de schoolsluitingen
Tijdens de corona-pandemie werden wereldwijd scholen gesloten, en kinderen en adolescenten raakten in vele gevallen afgesloten van school of moesten online lessen volgen. Zelfs nu worden over de hele wereld nog steeds 600 miljoen kinderen en adolescenten getroffen door schoolsluitingen.
We voelden allemaal de impact van deze sluitingen. Mama’s en papa’s ontpopten zich tot noodleerkrachten en vele scholen deden buitengewone inspanningen om hun leerlingen toch te bereiken. Dat was niet altijd even makkelijk.
De verliezen die kinderen en jongeren lijden doordat zij niet naar school gaan, kunnen wellicht nooit meer worden goedgemaakt.
Of het nu gaat om leerachterstand, psychische problemen, blootstelling aan geweld en misbruik, gemiste schoolmaaltijden en vaccinaties of een verminderde ontwikkeling van sociale vaardigheden, de gevolgen voor kinderen zullen merkbaar zijn in hun leerprestaties en maatschappelijke betrokkenheid, alsook in hun lichamelijke en mentale gezondheid.
Bevraging van kinderen in België over de rol van school
In samenwerking met het onderzoekbureau WHY5 lanceerde UNICEF België in 2021 een kwalitatieve bevraging over de rol van school bij kinderen uit het 4de tot en met het 6de leerjaar.
Wat we vermoedden werd via de getuigenissen van deze kinderen bevestigd: de school is voor hen niet alleen een plek waar je dingen bijleert, ze is ook van onschatbare waarde voor hun ontwikkeling als individu en in groep, en voor hun algemeen welzijn.
Dit onderzoek toonde vooral aan dat er grote consequenties zijn voor het mentaal welzijn van kinderen als die niet naar school kunnen gaan zoals bij de COVID-19 schoolsluitingen. We lichten de volgende drie conclusies toe:
- Het niet meer volwaardig (kunnen) invullen van de leergierigheid van kinderen doet vrees ontstaan over het realiseren van hun dromen, en bij uitbreiding hun toekomst.
- Het wegvallen van de stabiele context in hun leven confronteert de kinderen met saaiheid, verveling en leegte… en ook eenzaamheid. Dit knaagt aan hun zelfvertrouwen en hun zelfzekerheid.
- Er wordt een rem gezet op het (leren) ontdekken, stimuleren en zoveel mogelijk tot volle ontplooiing laten komen van de individuele capaciteiten van kinderen. De sociale ontwikkeling van kinderen wordt eveneens gelimiteerd.
Maar ook wanneer alles 'normaal' verloopt, toont deze studie aan hoe belangrijk de school, de leerkracht en de medeleerlingen zijn voor kinderen.
UNICEF zet zich in zodat ieder kind de kans krijgt om naar school te gaan en kwaliteitsvol onderwijs kan volgen. Dit is immers een basisrecht, net zoals het recht op een goede mentale gezondheid.
Zodat meer rekening wordt gehouden met de mentale gezondheid van kinderen op school in België en wereldwijd doet UNICEF volgende aanbevelingen:
- INVESTEREN in kwaliteitsonderwijs en psychosociale ondersteuning voor kinderen op school.
- OPLEIDING: Zorg ervoor dat leraren voldoende zijn opgeleid in kinderrechten en kwesties die de geestelijke gezondheid van kinderen aantasten, zodat potentiële problemen snel kunnen worden herkend en adequaat kunnen worden aangepakt.
- DOORBREEK DE TABOES: Maak van geestelijke gezondheid een gespreksonderwerp in de klas, op de speelplaats en daarbuiten. Verminder drempels bij het zoeken naar hulp en zorg ervoor dat elk kind weet waar het terecht kan als het een probleem heeft.
- VEILIGE OMGEVING: Zorg ervoor dat kinderen in een veilige omgeving met elkaar leren omgaan en leer ze aandacht te besteden aan elkaars welzijn. De school moet een veilige ruimte zijn en aandacht hebben voor het welzijn van alle leerlingen.
- PARTICIPATIE: Laat kinderen aan het woord: hoe kunnen ze zich beter voelen op school? Elk kind is uniek en verdient ondersteuning op maat van hun specifieke behoeften.
ZinInSchool werd mogelijk gemaakt door het Enabel, het Belgisch ontwikkelingsagentschap.