Het Kinderrechtenverdrag werd in 1989 aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) en werd in 1991 ook door België aangenomen. Het Verdrag geldt voor al wie jonger is dan 18 jaar en verwijst herhaaldelijk naar het belang van onderwijs in de ontplooiing van elk kind. Volgens het Verdrag:
- hebben kinderen recht op onderwijs (Artikel 28);
- hebben kinderen rechten in het onderwijs (Artikel 28);
- worden kinderrechten verwezenlijkt door onderwijs (Artikel 29).
Hoe en waarom Kinderrechteneducatie in de klas
Dit gebeurt door leerlingen te helpen om de kennis, waarden en vaardigheden te verwerven die ze nodig hebben om van hun rechten te genieten, ze uit te oefenen en die voor zichzelf en anderen te respecteren.
Hierdoor krijgen zowel kinderen en volwassenen de tools om actie te ondernemen en kinderrechten in praktijk te brengen in hun dagelijks leven. thuis, op school, in de buurt, en ruimer op nationaal en internationaal niveau.
Het uiteindelijke doel? Dat alle kinderrechten voor ieder kind ten volle gerealiseerd worden.
Wat kinderen en jongeren leren bij een kinderrechtenaanpak op school
Leerlingen leren en beleven wat kinderrechten zijn en wat ze betekenen voor hun eigen situatie en die van andere kinderen bij ons en in andere landen. Ze leren onder andere:
Waarden en houdingen
- Leerlingen zijn er zich van bewust dat kinderrechten altijd en overal gelden.
- Leerlingen dragen hun steentje bij tot een wereld die kinderrechten serieus neemt.
Vaardigheden
- Leerlingen kunnen gebeurtenissen op school en uit de actualiteit linken aan kinderrechten.
- Leerlingen komen actief zelf op tegen de schending van kinderrechten op school en daarbuiten.
Kennis
- Leerlingen kennen het Kinderrechtenverdrag en kunnen bepaalde rechten illustreren.
- Leerlingen begrijpen dat kinderrechten universeel geldig zijn en wat dit concreet inhoudt.
- Leerlingen weten waar ze terecht kunnen indien hun rechten of die van anderen geschonden worden.
Het VN-Comité voor de Rechten van het kind heeft als taak erop toe te zien dat de rechten die in het Verdrag staan, toegepast worden door de landen die het Verdrag ondertekend hebben. Om de 5 jaar dient elk land een rapport aan het Comité af te leveren. Het Comité vraagt om mensenrechteneducatie, inclusief kinderrechten, op te nemen in het leerplan van alle scholen van het lager, secundair en hoger onderwijs.
2010
In het rapport van het VN- Comité voor de Rechten van het kind uit 2010 krijgt België de volgende opmerkingen en aanbevelingen: “Het Comité voor de Rechten van het kind vraagt om mensenrechteneducatie, inclusief kinderrechten, op te nemen in de curricula van alle basisscholen en secundaire scholen. Aangezien België het Kinderrechtenverdrag ondertekend heeft, is het ook de verantwoordelijkheid van leerkrachten om hun leerlingen bewust te maken van hun rechten en het wereldwijde aspect van de Rechten van het Kind.”
2014
UNICEF heeft in 2014 de Child Rights Education Toolkit gepubliceerd met als doel deze rechten actief te helpen bevorderen door een kinderrechtenaanpak te integreren in het onderwijs en daarbuiten.
2015
In april 2015 publiceerde UNICEF een rapport over kinderrechteneducatie. Uit dit rapport blijkt dat 15 van de 26 bestudeerde landen, waaronder België, het recht van kinderen op kinderrechteneducatie niet respecteren. De studie brengt ook aan het licht dat er in geen enkel onderzocht land kan garanderen dat alle leerkrachten een opleiding krijgen over kinderrechten en vertrouwd zijn met het Verdrag.
2017
UNICEF België is in 2017 van start gegaan met een actieonderzoek in 2 kleuter- en basisscholen en 2 hogescholen lerarenopleiding met als doel na te gaan hoe de integratie van een kinderrechtenaanpak kan bijdragen tot meer gelijke kansen op school.
2019
In de slotbeschouwingen van het VN-rapport voor België in 2019 ten slotte, wordt toegang tot kwaliteitsvol onderwijs als reden tot bezorgdheid aangegeven, vooral dan voor kinderen uit sociaal en economisch achtergestelde gezinnen en kinderen met een migratieachtergrond. Meer inspanningen om ongelijkheden te bestrijden en gelijke kansen in het onderwijs aan te moedigen en de integratie van kansarme kinderen te bevorderen worden aanbevolen, evenals discriminatie en pesten op school aan te pakken. Daarnaast wordt ook aanbevolen om binnen de lerarenopleiding kennis en vaardigheden rond diversiteit, interculturele vaardigheden en conflictbemiddeling te versterken. Ook schoolkosten, de capaciteit van scholen en schooluitval zijn gebieden die voor verbetering vatbaar zijn.