Stel je voor: dorpen die in samenwerking met de lokale gemeenschappen op een geïntegreerde manier worden gebouwd en tegelijkertijd ook ecologisch verantwoord zijn. Deze nederzettingen bestaan echt in Madagaskar. In 2022 ontstond het allereerste dorp en momenteel worden er 6 operationeel. En tegen het einde van het jaar zullen er nog eens 10 aan de lijst worden toegevoegd. Hoe ze worden genoemd? Ecodorpen.
Ecodorpen zijn gebaseerd op de vaststelling dat de klimaatcrisis een wereldwijde impact heeft, maar sommige regio’s harder treft dan andere. Daarom zijn lokale en aangepaste oplossingen essentieel. “In Madagaskar is een gecentraliseerde aanpak niet mogelijk: de realiteit is in elke regio anders en ook de cultuur verschilt enorm”, legt Gilles Chevalier uit tijdens een interview.
De aanpak is gericht op het creëren van een klimaatbestendig en koolstofarm dorp, waarbij de focus ligt op het verenigen van de gemeenschap. De lokale bevolking, inclusief de kinderen, wordt bewust gemaakt van de klimaatverandering en krijgen toegang tot klimaatbestendige structuren en sociale diensten. “De aanpak is gericht op duurzaamheid en het versterken van gemeenschappen op lange termijn. Voor een ecodorp is geld nodig, vooral voor de aanleg van infrastructuur, maar het gemeenschapsbeheer zelf staat centraal in het project."
Ecodorpen beschikken meestal over een boorgat en regenput voor drinkwater, dat ook gebruikt kan worden voor de irrigatie van (groente)tuinen, en voor verbeterde toiletten. Daarnaast zijn er zonnepanelen aanwezig. "Het concept biedt een pakket oplossingen dat voorziet in de essentiële behoeften voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Alle belangrijke sectoren van UNICEF zijn hier in vertegenwoordigd: gezondheid, voeding, onderwijs, toegang tot water, hygiëne en sanitaire voorzieningen." Dit project heeft vooral een grote impact op kleine gemeenschappen. Om echter een breder publiek te bereiken, is een grootschalige inzet van middelen noodzakelijk.
Ecodorpen verbeteren de levensomstandigheden van de lokale bevolking aanzienlijk. Dit project kan verder worden uitgebreid: “Als we kunnen aantonen dat ecodorpen veelbelovend, duurzaam en financieel autonoom zijn, kunnen we er meer ontwikkelen. Zo creëren we geleidelijk aan een opwaartse spiraal van groene en blauwe economie (gericht op oceanen,n.v.d.r.), waar we in Europa en andere landen hard aan werken. Er is geen reden waarom we dit niet in Madagaskar zouden kunnen implementeren,” concludeert Gilles Chevalier."
De algemene situatie in Madagaskar, het op drie na grootste eiland ter wereld, is zorgwekkend, vooral op het gebied van kinderrechten. De sociale indicatoren dalen voortdurend. “Madagaskar is waarschijnlijk een van de weinige landen ter wereld waar deze indicatoren sinds de onafhankelijkheid zijn verslechterd, ook al is er geen conflict meer geweest. Het is des te alarmerender omdat het een land is met zoveel rijkdom." Ondanks de enorme biodiversiteit, mijnbouwbronnen en jonge arbeidskrachten (meer dan 50% is jonger dan 18 jaar), zijn armoede en levensomstandigheden schrijnend. “Hoewel de onveiligheid niet erg hoog is, zien we dat de armoede invloed begint te krijgen, wat leidt tot een stijgende criminaliteit.”
Net als veel landen die zwaar getroffen worden door de klimaatcrisis, is Madagaskar een van de minst vervuilde landen ter wereld. Het land bevat 5% van de wereldwijde fauna en flora, waarvan 80% uniek is voor het eiland. Toch is tussen het jaar 2000 en nu 40% van het bosareaal verdwenen, wat neerkomt op een verlies van 80% van de biodiversiteit. “De klimaatcrisis is echt en zichtbaar in Madagaskar. In de afgelopen jaren hebben we onze zichtbaarheid benut om de internationale gemeenschap bewust te maken van de extreme kwetsbaarheid van het eiland. Dit zou ons moeten helpen meer middelen te mobiliseren voor de bescherming van kinderen, die uiteindelijk de eerste slachtoffers zijn van klimaatverandering."
De CCRI (Climate Risk Index for Children) laat zien dat Madagaskar een van de 10 landen ter wereld is waar kinderen het meeste risico lopen op de gevolgen van de opwarming van de aarde. Klimatologische activiteit veroorzaakt cyclische rampen die steeds intenser worden en steeds vaker voorkomen. Het gaat om perioden van droogte, cyclonen en overstromingen. “We zijn opnieuw getroffen door een vrij sterk cycloonseizoen, met een grote impact op het zuidoosten van het land. We hadden grote overstromingen in het noorden, als gevolg van de effecten van het El Niño fenomeen. In het zuiden hebben we de afgelopen twee jaar een aantal droogteperiodes gehad. De mensen hebben nog steeds moeite om zich te herstellen. Daarnaast is de aanwezigheid van een hele reeks epidemieën nauw verbonden met klimatologische activiteit."
De afgelopen jaren tonen aan dat de klimaatcrisis aan de basis ligt van veel problemen. In elk geval is het een verergerende factor in een situatie die al aanwezig is.