Het gewapend conflict in Oost-Oekraïne gaat het achtste jaar in en blijft een zware tol eisen van de burgerbevolking: het staakt-het-vuren wordt steeds vaker geschonden waardoor steeds meer huizen, scholen, gezondheidscentra, watervoorzieningen en sociale infrastructuur die in de vuurlinie liggen beschadigd raken.
Na 8 jaar conflict hebben 3.4 miljoen mensen in het oosten van Oekraïne nood aan humanitaire hulp, waarvan 510.000 kinderen en sinds het begin van het conflict zijn tienduizenden burgers gedood of verwond. Minstens 148 kinderen lieten het leven.
De situatie is bijzonder ernstig voor de bijna 510.000 meisjes en jongens die in de gebieden wonen waar de gevechten het hevigst zijn, namelijk Donetsk en Luhansk, binnen de 20 kilometer van de contactlijn.
Iedere dag leven, spelen en gaan kinderen naar school op plaatsen die bezaaid liggen met landmijnen en niet-ontplofte munitie. Voor kinderen die in de buurt van de contactlijn wonen vormen ze een constante bedreiging. Dagelijks veroorzaken ze trauma's en emotioneel en fysiek leed.
Een op de vier gezinnen die vlakbij de contactlijn woont ondervindt moeilijkheden om medische zorg te krijgen. COVID-19 maakt de situatie nog moeilijker en legt een grote druk op het gezondheidspersoneel en op de ziekenhuizen.
Ook de vaccinatiegraad ligt erg laag in de regio, enerzijds door een gebrek aan vaccins, maar ook omdat ouders terughoudend zijn om hun kinderen te laten vaccineren. Het land kende al een polio-uitbraak in 2015 en ook nu is het risico op polio-overdracht hoog. Bovendien is er een kans dat ook mazelen weer de kop opsteken.
De infrastructuur voor watervoorziening wordt herhaaldelijk onder vuur genomen, waardoor de toegang tot veilig drinkwater voor meer dan 4 miljoen mensen in de regio's Donetsk en Luhansk niet verzekerd is. Voor vele gezinnen is het tekort aan water een bijna even groot probleem als de beschietingen.
Een half miljoen kinderen heeft thuis geen stromend water. Zonder water werken ook de radiatoren niet. Familie verwarmen hun huizen met brandhout dat ze zelf hakken en staan in de winter bij temperaturen tot -20°C uren in de rij om met jerrycans water uit de waterputten te halen die soms kilometers ver liggen.
Onderwijs - cruciaal voor de structuur en een gevoel van veiligheid voor een kind - is voor sommige kinderen geen optie meer: meer dan een op de vijf scholen in Oost-Oekraïne zijn door beschietingen beschadigd of verwoest.
Door de bijkomende sluitingen van de scholen door COVID-19 hadden duizenden kinderen geen toegang meer tot kwaliteitsonderwijs . Vooral kinderen uit gezinnen met een laag inkomen – en dat zijn er steeds meer - die weinig of geen toegang hebben tot het internet kregen achterstand.
Meer dan de helft van de kinderen in Oost-Oekraïne leven in armoede. De situatie van kinderen die al kwetsbaar waren is er nog op achteruit gegaan door de COVID-19-pandemie.
Armoede gaat niet alleen over een tekort aan geld, maar over een gebrek aan toegang tot kansen om je ten volle te ontplooien. Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen kunnen levenslang de gevolgen dragen op lichamelijk, sociaal en cognitief vlak.
Het langdurige conflict eist een zware tol van een hele generatie kinderen die opgroeien in Oost-Oekraïne. Onderwijzers en psychologen melden tekenen van ernstige psychosociale onrust en mentale stress bij kinderen. Ze hebben nachtmerries, zijn sociaal geïsoleerd en hebben soms paniekaanvallen als ze harde geluiden horen.
Volgens schattingen liepen bijna 430.000 kinderen in Donetsk en Luhansk psychologische schade op. Dat is meer dan een op de vier kinderen. Ze hebben steun nodig op lange termijn om te leren omgaan met het emotionele trauma. Momenteel zijn de beschikbare diensten echter overbelast en ondergefinancierd zijn.
- We geven levensreddende voorlichting aan honderdduizenden kinderen en hun verzorgers over het gevaar van mijnen;
- We ondersteunen het herstel van scholen die door de gevechten zijn beschadigd;
- We zorgen voor toegang tot veilig water aan meer dan 2,3 miljoen mensen.
- We geven ook psychosociale ondersteuning aan meer dan 200.000 jongens en meisjes en hun verzorgers via gemeenschapscentra, mobiele teams, leerkrachten en schoolpsychologen. Maar de nood die er is aan zorg op langere termijn overstijgt de beperkte middelen waarover we beschikken.
- UNICEF zet zich ook in om de vaccinatiegraad te verbeteren door de overheid te ondersteunen in de hervorming van het systeem om vaccins aan te schaffen.
- Anderzijds leveren we de nodige vaccins te om de vaccinatiecampagne op gang te houden en ervoor te zorgen dat Oekraïne poliovrij blijft.
UNICEF blijft alle partijen oproepen zich te houden aan de wapenstilstand die in augustus 2015 in Minsk werd ondertekend, het internationaal humanitair recht te respecteren, waaronder het verlenen van onbeperkte humanitaire toegang.