Volgens het laatste State of Global Air (SoGa)-rapport was luchtvervuiling in 2021 verantwoordelijk voor 8,1 miljoen sterfgevallen wereldwijd. Daarnaast heeft het bij miljoenen mensen chronische en invaliderende ziekten veroorzaakt, wat een zware last legt op gezondheidssystemen, economieën en samenlevingen. Uit het rapport blijkt ook dat vooral kinderen jonger dan vijf jaar gevaar lopen, met een hoger risico op vroeggeboorte, laag geboortegewicht, astma en longziekten.
In 2021 werd de blootstelling aan luchtverontreiniging in verband gebracht met meer dan 700.000 sterfgevallen van kinderen jonger dan vijf jaar, waardoor dit voor deze leeftijdsgroep wereldwijd de op één na belangrijkste risicofactor voor overlijden is, na ondervoeding. Maar liefst 500.000 van deze overlijdens bij jonge kinderen hielden verband met luchtvervuiling in huishoudens door binnenshuis koken met vervuilende brandstoffen, vooral in Afrika en Azië.
Het rapport bevat gegevens voor meer dan 200 landen en gebieden over de hele wereld, wat aangeeft dat bijna iedereen op aarde elke dag ongezonde niveaus van luchtvervuiling inademt, met verstrekkende gevolgen voor de gezondheid. Meer dan 90% van deze wereldwijde sterfgevallen door luchtverontreiniging – 7,8 miljoen mensen – wordt veroorzaakt door bepaalde kleine stofdeeltjes.
Het is essentieel om op te merken dat sommige van de grootste gezondheidseffecten van luchtvervuiling worden waargenomen bij kinderen. Kinderen lopen bijzonder veel risico en de schade kan al beginnen in de baarmoeder met gezondheidsproblemen die een leven lang kunnen duren. Kinderen ademen bijvoorbeeld meer lucht in per kilogram lichaamsgewicht en nemen meer verontreinigende stoffen op in vergelijking met volwassenen terwijl hun longen, lichaam en hersenen nog in ontwikkeling zijn. Blootstelling aan luchtverontreiniging bij jonge kinderen wordt in verband gebracht met longontstekingen, verantwoordelijk voor 1 op de 5 overlijdens wereldwijd, en astma, de meest voorkomende chronische luchtwegaandoening bij oudere kinderen. Bovendien is het sterftecijfer als gevolg van luchtvervuiling bij kinderen onder de vijf jaar in Oost-, West-, Centraal- en Zuidelijk Afrika 100 keer hoger dan bij hun tegenhangers in landen met een hoog inkomen.
“Ondanks de geboekte vooruitgang op het gebied van gezondheid sterven elke dag bijna 2000 kinderen jonger dan vijf jaar aan de gevolgen van luchtvervuiling. De wereldwijde urgentie is onmiskenbaar. Het is noodzakelijk dat overheden en bedrijven deze schattingen en lokaal beschikbare gegevens in overweging nemen en gebruiken om zinvolle, kindgerichte maatregelen te nemen om luchtvervuiling te verminderen en de gezondheid van kinderen te beschermen,” zegt Kitty van der Heijden, adjunct-directeur van UNICEF.
Luchtvervuiling en klimaatverandering
Luchtvervuiling en klimaatverandering
Uitstoot heeft niet alleen gevolgen op de gezondheid van mensen, maar draagt ook bij aan de broeikasgassen die de planeet opwarmen. Volgens voorspellingen kunnen regio’s met hoge niveaus van stikstofdioxide (NO2) hogere ozonniveaus verwachten, met nog grotere gezondheidseffecten tot gevolg.
Voor het eerst bevat het rapport van dit jaar de blootstellingsniveaus en gerelateerde gezondheidseffecten van stikstofdioxide (NO2), inclusief de impact van blootstelling aan NO2 op de ontwikkeling van kinderen. Uitlaatgassen van het verkeer zijn een belangrijke bron van NO2, wat betekent dat dichtbevolkte stedelijke gebieden, met name in landen met een hoog inkomen, vaak de hoogste niveaus van blootstelling aan NO2 en gezondheidsproblemen zien. “Dit nieuwe rapport biedt een grimmige herinnering aan de aanzienlijke gevolgen die luchtvervuiling heeft voor de menselijke gezondheid, met veel te veel last die wordt gedragen door jonge kinderen, oudere bevolkingsgroepen en lage- en middeninkomenslanden”, zegt Dr. Pallavi Pant, hoofd Global Health van HEI. “Dit geeft duidelijk aan dat steden en landen luchtkwaliteit en luchtvervuiling als risicofactoren moeten beschouwen bij het ontwikkelen van gezondheidsbeleid en andere programma’s voor de preventie en beheersing van niet-overdraagbare ziekten.”
Goed nieuws
Het SoGA-rapport brengt echter ook goed nieuws. Sinds 2000 is het sterftecijfer onder kinderen onder de vijf jaar met 53% gedaald. Dit is grotendeels te danken aan verbeterde toegang tot zuivere energie om te koken, betere gezondheidszorg, betere voeding en een groter bewustzijn van de schadelijke gevolgen van huishoudelijke luchtvervuiling. In regio’s zoals Afrika, Latijns-Amerika en Azië zijn maatregelen genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Deze maatregelen omvatten het installeren van netwerken voor de monitoring van luchtverontreiniging, het invoeren van strengere luchtkwaliteitsnormen en het bevorderen van hybride of elektrische voertuigen. Deze inspanningen hebben tastbare positieve gevolgen voor zowel de luchtkwaliteit als de volksgezondheid.