De oorzaken van kindhuwelijken zijn vaak cultureel bepaald, door religieuze en sociale tradities, maar ook armoede en een gebrek aan onderwijskansen liggen aan de basis. Het aantal kindhuwelijken neemt ook dramatisch toe in noodsituaties, onder sociale en economische druk.
Door de diepgewortelde genderongelijkheid zijn het vooral meisjes die het slachtoffer zijn van kindhuwelijken. Zij zijn zes keer zoveel getroffen.
Doordat meer meisjes naar school gaan en kunnen lezen en schrijven, dankzij een betere wetgeving en campagnes rond de illegaliteit van kindhuwelijken en de schade die het veroorzaakt, is het aantal vroegtijdige huwelijken het voorbije decennium wereldwijd gedaald met 15%.
Wat ook de onderliggende reden is, een vroegtijdig huwelijk heeft altijd negatieve gevolgen. Het stopt een meisje in haar ontwikkeling, ontneemt haar haar kindertijd en haar rechten. Ze moet vaak stoppen met school en heeft zo minder kans een vak te leren of een job te vinden.
Een meisje dat wordt uitgehuwelijkt loopt ook fysiek gevaar. Het is bekend dat seksueel misbruik, sociale isolatie en huiselijk geweld vaker voorkomen in huwelijken waar het meisje erg jong is.
Daarbij loopt ze ook gezondheidsrisico's. Aangezien ze geen onbeschermde seksuele betrekkingen kunnen weigeren met hun echtgenoot lopen ze vaak ook het risico HIV/AIDS op te lopen.
Het is niet ongebruikelijk dat jonge meisjes kort na het huwelijk zwanger raken. Het risico te sterven in het kraambed is 5 keer hoger voor meisjes onder de 15 jaar, aangezien hun lichaam niet klaar is voor een baby. Ook zijn ze mentaal niet altijd klaar voor deze grote taak.
Elk jaar komen duizenden meisjes tussen 15 en 19 jaar om het leven door vroegtijdige zwangerschappen.
Baby’s van tienermoeders hebben een zwakkere overlevingskans. Het risico dat een baby sterft tijdens zijn eerste levensjaar is 60% hoger als de moeder jonger is dan 18 jaar. Zelfs als ze overleven, lopen deze kinderen in de toekomst een groter risico op problemen door bijvoorbeeld ondervoeding. Vaak weten jonge meisjes niet hoe ze voor een baby moeten zorgen en hoe ze kunnen voorkomen dat hun kind ziek wordt.
Meisjes en jongens die als kind getrouwd zijn, missen ten slotte vaak de vaardigheden en de kennis om een job te vinden waarmee ze hun gezin uit de armoede kunnen halen en bijdragen aan de sociale en economische groei van hun land.
1. Dialoog en pleidooi
Om kindhuwelijken te stoppen, kan je maar echt het verschil maken door in dialoog te treden met kinderen, ouders en de autoriteiten. We proberen ouders ervan te overtuigen dat ze hun dochters een veel grotere dienst bewijzen door haar naar school te laten gaan en onderwijs te volgen voordat ze een echtgenote en een moeder worden.
Tegelijkertijd werken we op overheidsniveau om regeringen ervan te overtuigen de leeftijd om te kunnen huwen op te trekken tot 18 jaar.
Omdat UNICEF op alle niveaus werkt – van grassroots organisaties op het terrein tot besluitvormers op het hoogste niveau – staan we in een unieke positie om deze dialoog aan te gaan.
In 2016 lanceerden we samen met UNFPA (United Nations Population Fund) een programma om kindhuwelijken te stoppen in 12 van de landen waar kindhuwelijken het meest voorkomen, namelijk: Bangladesh, Burkina Faso, Ethiopië, Ghana, India, Mozambique, Nepal, Niger, Sierra Leone, Oeganda, Jemen en Zambia.
2. Sensibilisering en bescherming
UNICEF zet bewustmakingscampagnes op om de normen en tradities die kindhuwelijken in stand houden te proberen veranderen. Bij het programma worden jongens en meisjes, ouders, leerkrachten en religieuze leiders betrokken. Sensibilisering gebeurt via straattheater, door dorpscomités en via radio, televisie en sociale media.
We zetten ons in om meisjes te informeren over hun rechten die zijn vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag en om hen duidelijk te maken dat ze het recht hebben om niet te trouwen zolang ze nog kind zijn. Meisjes die hun rechten kennen, kunnen ze ook makkelijker opeisen. In sommige programma’s krijgen meisjes lessen storytelling en digitale vaardigheden aangeleerd, zodat ze hun verhalen en boodschappen met zoveel mogelijk mensen kunnen delen.
Ook zorgen we voor steun via meldpunten en hotlines en ondersteunen we diensten die directe steun en bescherming geven aan meisjes die het risico lopen het slachtoffer te worden van kindhuwelijken of die al gehuwd zijn.
3. Toegang tot onderwijs verbeteren
Meisjes zonder opleiding lopen 3 keer zoveel kans te trouwen voor ze 18 jaar zijn dan meisjes die naar de middelbare school gingen of hogere studies deden. Het verbeteren van de toegang tot onderwijs is de sleutel om het aantal kindhuwelijken te verminderen en is een effectief wapen in de strijd tegen armoede, vroege zwangerschappen en ongelijkheid.
We richten ons op de meisjes die het meeste risico lopen, en stimuleren hen een opleiding te volgen zodat ze meer controle hebben over hun eigen leven en toekomstperspectieven. Ook pleiten we voor de noodzaak om te investeren in meisjes en in hun opleiding.
Kindhuwelijken komen nu het meest voor in subsaharisch Afrika, waar 4 op de 10 meisjes trouwen voor ze 18 jaar zijn. Ook in Latijns-Amerika en de Caraïben (25%), het Midden-Oosten en Noord-Afrika (17%) en Oost-Europa en Centraal-Azië (11%) zijn kindhuwelijken een probleem.
Wereldwijd gaat het aantal kindhuwelijken erop achteruit. De grootste vooruitgang is gemaakt in Zuid-Azië, waar het risico voor meisjes uitgehuwelijkt te worden tijdens hun kindertijd met een derde is gedaald, van 50% naar 30%.
Toch worden jaarlijks nog 12 miljoen meisjes uitgehuwelijkt en hun zorgeloze kindertijd te vroeg achter zich laten. Er is dus nog veel werk aan de winkel om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van 2030 te halen.