Een geboorteakte is een bewijs van je wettelijke identiteit. Daarmee kan je je nationaliteit en leeftijd aantonen. Dat is nodig om toegang te krijgen tot sociale voorzieningen, zoals gezondheidszorg, onderwijs en tot het rechtssysteem. Zonder dit bewijs lopen kinderen het risico uitgehuwelijkt te worden, gevaarlijk werk te verrichten of als kindsoldaat te worden ingezet.
Op latere leeftijd kan een geboorteakte vereist zijn om een officiële job uit te voeren, een bankrekening te openen, te erven, je stem uit te brengen en een paspoort te verkrijgen. Een kind dat niet-geregistreerd is, is onzichtbaar voor de autoriteiten – het is alsof het nooit heeft bestaan.
De informatie die wordt verzameld door geboorteregistraties helpt overheden te beslissen waar budgetten moeten worden ingezet, op vlak van onderwijs en vaccinatie bijvoorbeeld.
Een kwart van de kinderen die vandaag wordt geboren – bijna 100.000 baby’s per dag – lopen het risico nooit een officiële geboorteakte of een paspoort te bezitten.
De helft van deze kinderen wonen in vijf landen: de Democratische Republiek Congo, Ethiopië, India, Nigeria en Pakistan.
Kinderen uit een arme, afgelegen regio, worden minder vaak geregistreerd. Ze hebben meer dan twee keer zoveel kans om niet te worden geregistreerd als kinderen in stedelijke gebieden.
Soms zijn ouders zich niet bewust van het belang van een geboorteregistratie, of weten ze niet hoe het moet. Ook de prijs is een belangrijke rem. Het kan voor een gezin te duur zijn om de registratie te betalen, alsook de kosten om ernaartoe te reizen of de boete voor een te late registratie.
Kinderen van ouders die staatloos zijn, afkomstig zijn uit een vervolgde of gemarginaliseerde gemeenschap, lopen eveneens een groter risico nooit een identiteits- of geboorteakte te krijgen. In de geïmproviseerde kampen in Bangladesh bijvoorbeeld, waar honderdduizenden Rohingya-vluchtelingen een toevluchtsoord hebben gevonden, worden elke dag baby’s geboren. Hun geboorte wordt nauwelijks geregistreerd en ze hebben dus geen nationaliteit. Van bij de start van hun leven wordt zo hun basisrecht ontnomen op deze beschermende documenten.
Een andere groep kinderen die gevaar lopen op een leven zonder een duidelijke juridische identiteit en staatloos te blijven, zijn kinderen van buitenlandse strijders zijn in een gewapende groep. Ook zij lopen het risico geen staatsburgerschap te hebben, of dat hen het staatsburgerschap wordt afgenomen.
UNICEF schat dat er in de Arabische Republiek Syrië alleen al bijna 29.000 buitenlandse kinderen in dit geval zijn, waarvan de meesten jonger zijn dan 12 jaar . In Irak zijn er vermoedelijk nog eens 1.000 kinderen die geen documenten van de burgerlijke stand hebben. Zij lopen het risico staatloos en onzichtbaar te worden.
1. Ondersteuning overheden
De Verenigde Naties hebben zich tot doel gesteld dat iedere mens op deze planeet tegen 2030 een wettelijke identiteit heeft. UNICEF ondersteunt regeringen om dit doel te bereiken, om te beginnen door alle geboorten te registreren.
Het is de eerste stap om te garanderen dat ze voor de wet erkend worden, dat hun rechten gewaarborgd worden en om ervoor te zorgen dat eventuele schendingen van deze rechten niet onopgemerkt blijven.
2. Politieke oplossingen
Voor sommige kinderen die geen officiële identiteit hebben door onenigheid over hun juridische status, is de enige echte oplossing een politieke. UNICEF dringt er bij de lidstaten op aan hun verantwoordelijkheid te nemen om iedereen onder de 18 jaar te beschermen, overeenkomstig het Kinderrechtenverdrag, of hun ouders nu migranten, vluchtelingen of buitenlandse strijders zijn. Kinderen zijn in de eerste plaats kinderen.
3. Een lagere registratiedrempel
Om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk kinderen worden geregistreerd, moet de drempel om ze in te schrijven zo laag mogelijk zijn. UNICEF dringt er dan ook op aan om registratiekosten en boetes voor laattijdige registraties te laten vallen en het aantal plaatsen waar kinderen kunnen worden geregistreerd te verhogen. Door mobiele registratieteams naar afgelegen gebieden te sturen kunnen we meer kwetsbare bevolkingsgroepen bereiken.
We werken ook samen met andere sectoren, zoals de gezondheidszorg en het onderwijs, om de geboorteregistratie in hun werk te integreren, bijvoorbeeld in de kraamklinieken of bij vaccinatiecampagnes. In Rwanda leidde de automatische registratie van kinderen bij de geboorte in ziekenhuizen tot een toename van de geboorteregistratie van 67 procent in 2017 tot 80,2 procent in 2018.
4. Informatie over het belang van een geboortebewijs en procedures
Een gebrek aan kennis kan de oorzaak zijn waarom een kind geen geboorteakte heeft. UNICEF werkt samen met lokale organisaties om toekomstige moeders en gezinnen goed te informeren over het belang van registratie voor hun kinderen, waar ze dit kunnen doen en hoe het in zijn werk gaat. Deze informatie wordt opgenomen in informatiesessies voor jonge ouders en tijdens gezondheidscheck-ups.
5. Innovaties in registratietechnologie
Ook technologie kan voor veelbelovende vooruitgang zorgen. Zo werden in Pakistan en Tanzania smartphone-apps ontwikkeld voor geboorteregistratie, waarmee in real-time de gegevens worden verzameld en geuploadet naar een beschermd, gecentraliseerd systeem.
In Bolivia zet UNICEF zich samen met telecommunicatiebedrijf TIGO zich in om de geboorteregistratie in ziekenhuizen en gezondheidscentra te optimaliseren. Registraties bij de geboorte tussen 2015 en 2018 zijn er met meer dan 500 procent is toegenomen.